Wprawdzie zima to nieco „martwy okres” w pracy przewodnika miejskiego, w szczególności obsługującego grupy niemieckojęzyczne, ale może właśnie ta pora roku (przed nadchodzącym nowym sezonem) to dobry czas na powtórzenie i utrwalenie słownictwa oraz zwrotów niemieckich związanych z oprowadzaniem turystów po mieście. Tej tematyce chciałbym poświęcić mój dzisiejszy wpis.
Zacznijmy od słów-kluczy, których przewodnik używa każdorazowo przedstawiając dzieje miasta, jego architekturę, czy też związane z nim sławne postacie. Zaliczają się do nich: die Stadt (miasto), gründen (zakładać) das Gebäude (budynek/budowla), bauen/erbauen (budować/wznosić), der Stil (styl), das Jahr (rok), das Jahrhundert (wiek), ursprünglich (początkowo/pierwotnie) der Blick (widok), die Straße (ulica).
Należy pamiętać, że opisując historię używamy z reguły czasu przeszłego prostego (Imperfekt/Präteritum). Często stosowaną formą gramatyczną jest także strona bierna czasu przeszłego prostego (Passiv Imperfekt/Präteritum). Tworzymy ją przez użycie czasownika posiłkowego (Hilfsverb) werden w czasie przeszłym prostym => wurden (odmienny przez osoby) oraz imiesłowu czasu przeszłego (Partizip II), który znajduje się zawsze na końcu zdania. Proste zdanie z zastosowaniem tej formy wyglądałoby następująco: Die Kirche wurde im Stil des Barock erbaut (Kościół wzniesiono w stylu barokowym), lub Die Stadt wurde im 13. Jahrhundert gegründet (Miasto założono w XIII wieku).
W przyswajaniu słówek z tej dziedziny pomocne mogą być poniższe ćwiczenia, pod którymi odnajdziecie alfabetyczny słowniczek wyrazów oraz zwrotów związanych z oprowadzaniem po mieście.
Übung 1. Przyporządkuj właściwy czasownik z tabelki.
enthüllen erbauen gründen erhöhen weihen verlegen |
1. die Stadt _____________
2. den Sitz _____________
3. das Denkmal _____________
4. den Turm _____________
5. die Kirche _____________
6. das Rathaus _____________
Übung 2. Zamień zdania w stronie czynnej na zdania w stronie biernej czasu przeszłego prostego .
1. Die Armee eroberte das Land.
2. Die Stadt legte den Park an.
3. Die Einwohner stifteten die Tafel im 19. Jahrhundert.
4. Im Jahre 1955 setzte man die Fabrik außer Betrieb.
5. Das Hochwasser suchte mehrmals den Ort heim.
6. Man baute das Gebäude bedeutsam um.
Lösungen:
Übung 1.
1) gründen. 2) verlegen. 3) enthüllen. 4) erhöhen. 5) weihen. 6) erbauen.
Übung 2.
1) Das Land wurde (durch die Armee) erobert 2) Der Park wurde (durch die Stadt) angelegt 3) Die Tafel wurde im 19. Jahrhundert (von den Einwohnern) gestiftet. 4) Die Fabrik wurde im Jahre 1955 außer Betrieb gesetzt. 5) Der Ort wurde mehrmals durch das Hochwasser heimgesucht. 6) Das Gebäude wurde bedeutsam umgebaut.
Niemiecki w pracy przewodnika miejskiego – słowniczek
Wyjaśnienie wykorzystanych skrótów:
-
m – rodzaj męski (der)
-
f – rodzaj żeński (die)
-
n – rodzaj nijaki (das)
abreißen – burzyć (np. budynek)
Altar m – ołtarz
Armee f – wojsko, armia
anbauen – dobudować
anlegen – lokować
aufstellen – wznosić (np. pomnik)
aufstocken – nadbudować
ausbauen – rozbudować
bauen – budować
bekannt – znany
belagern – oblegać
berühmt – sławny, słynny
besichtigen – zwiedzać
Barock m/n – barok
Blick m – widok
Denkmal n – pomnik
Dom m – katedra
enthüllen – odsłaniać
erbauen – wznosić
erhöhen – podwyższać
erklären – wypowiadać (np. wojnę)
erobern – podbijać, zdobywać
errichten – wznosić
Fassade f – fasada
Festung f – twierdza
Freskogemälde n – fresk
Gebäude n – budynek, budowla
Gemälde n – obraz
Glasfenster n – witraż
Gotik f – gotyk
gründen – zakładać (np. miasto)
Hauptaltar m – ołtarz główny
heilig – święty
heimsuchen – nawiedzać
Herrscher m – władca
Hochwasser n – powódź
Jahr n – rok
Jahrhundert n – wiek, stulecie
Jugendstil m – secesja
Kathedrale f – katedra
Kirche f – kościół
König m – król
Krieg m – wojna
Land n – kraj, kraina
Marktplatz m – rynek
Mittelschiff n – nawa główna
Museum n – muzeum
Neugotik f – neogotyk
Portal n – portal
Prinz m – książę
Rathaus n – ratusz
Renaissance f – renesans
Schiff n – nawa
Schlacht f – bitwa
Schutzheilige m – patron
Seitenaltar m – ołtarz boczny
Seitenschiff n – nawa boczna
Sehenswürdigkeit – zabytek
Sitz m – siedziba
Skulptur f – rzeźba
Stadt f – miasto
Stadtmauer f – mur miejski
Stadtpanorama n – panorama miasta
Stadttor n – brama miejska
stiften – fundować
Stil m – styl
Straße f – ulica
Tafel f – tablica
Truppe f – oddział, wojsko
Turm m – wieża
überfallen – najeżdżać
umbauen – przebudować
unterbringen – umieścić, ulokować
ursprünglich – pierwotnie
verlegen – przenosić
Wahrzeichen n – symbol
weihen – święcić
Wende f – przełom
wiederaufbauen – odbudowywać
zerstören – burzyć, niszczyć
Zwroty
um die Aufmerksamkeit bitten – prosić o uwagę
den Stadtrundgang anfangen – rozpoczynać pieszą wycieczkę po mieście
die Aufmerksamkeit auf etw richten – zwracać na coś uwagę
einen Grundstein zu etw legen – kłaść pod coś kamień węgielny
etw dem Erdboden gleichmachen – zrównywać coś z ziemią
etw in Betrieb setzen – uruchomić coś
etw außer Betrieb setzen – wyłączyć coś, unieruchamiać
einen Beitrag zu etw leisten – przyczyniać się do czegoś
sich in das Gedächtnis einschreiben – zapisywać się w pamięci
auf das 19. Jahrhundert zurückgehen – przypadać na 19. wiek
Bardzo dziękuję za tak korzystną informację w postaci tego słownictwa.